Ang teknolohiya ay patuloy na nagbabago at nagpapabago sa ating pamumuhay. Sa panahon ngayon, halos lahat ay mayroong access sa mga computer at iba pang gadgets na may koneksyon sa internet. Ngunit hindi lahat ng tao ay nagsasalita ng wikang Ingles o anumang banyagang wika na nailalarawan ng teknolohiyang ito. Kaya naman kung minsan, mahirap maipaliwanag ang tungkol sa mga ito sa Tagalog o Filipino.
Ngunit hindi dapat maging hadlang ang wika sa pag-unlad at pagkakaroon ng kaalaman tungkol sa mga teknolohikal na bagay. Kung kaya’t nararapat na alamin at matutunan natin ang wastong baybayin ng ilang mga salitang hiram mula sa Ingles gaya ng “computer” upang mas madaling maunawaan ng nakararami.
Ang salitang “computer” ay galing sa Latin word na “computare” na nangangahulugang “to calculate.” Ito ay isang elektronikong aparato na ginagamit upang magpakalkula ng data, magproseso ng impormasyon, maglagay ng memorya, at mag-imbak ng mga datos. Sa Filipino, ito ay tinatawag na “kompyuter.”
Sa pagsusulat ng salitang “kompyuter” sa Tagalog, kinakailangan sundin ang tamang pagbaybay. Una, tandaan na nagtatapos ito sa letrang “r” at hindi “er.” Pangalawa, hindi ito sinusulat gamit ang letra “c” dahil hindi ito matatagpuan sa alpabetong Filipino, bagkus gamitin ang letra “k.”
Kaya’t tama lamang na isulat natin ito bilang “kompyuter” at hindi “computer.” Sa ganitong paraan, mas madaling maunawaan ng mga Pilipino ang teknolohiyang ito.
Ngunit hindi lang “kompyuter” ang salitang hiram mula sa Ingles na ginagamit natin sa araw-araw. Narito pa ang ilan pang halimbawa:
- Internet – Ito ay isang global na network ng mga computer at iba pang mga aparato na konektado sa isa’t isa. Sa Tagalog, ito ay tinatawag na “internet” at walang pagbabago sa baybayin.
- Email – Ito ay ang elektronikong paraan ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe. Sa Tagalog, ito ay tinatawag na “e-liham,” at kung isusulat, ito ay “e-letrong sulat.”
- Keyboard – Ito ay isang bahagi ng kompyuter kung saan nakalagay ang mga letra, numero, at iba pang mga karakter. Sa Tagalog, ito ay tinatawag na “letrahang pindutan.”
- Mouse – Ito ay isang kasangkapang gumagamit ng kamay upang kontrolin ang movement ng cursor o pointer sa screen ng computer. Sa Tagalog, ito ay tinatawag na “daga,” dahil sa hitsura nito na parang maliit na daga.
- Software – Ito ay ang programa o application na ginagamit sa kompyuter upang magawa ang iba’t ibang mga gawain. Sa Tagalog, ito ay tinatawag na “lukaret” o “programa.”
Sa paggamit ng mga salitang ito sa Filipino, mahalaga ang tamang baybayin upang mas madaling maunawaan ng nakakarami. Dahil dito, dapat nating sundin ang tamang pagbaybay at gamitin ang mga salita sa tamang konteksto.
Ang teknolohiya ay patuloy na nagbabago at nagpapabago sa ating pamumuhay, kaya’t mahalaga na malaman natin ang tamang baybayin ng mga salitang hiram mula sa ibang wika upang hindi tayo mahirapan sa pakikipag-ugnayan sa teknolohikal na mundo. Sa ganitong paraan, mas mapapabilis natin ang pagtanggap at pag
